دکل مهاری
یکی از انواع دکل های مخابراتی دکل های مهاری هستند . این نوع دکل ها به دلیل نوع سازه و زمان نصب و راه اندازی و هزینه های اجرا بسیار مورد استفاده قرار می گیرند . امکان نصب این نوع دکل ها تا ارتفاع ۱۵۰ متر میسر می باشد .
دکل مهاری نوعی از دکل ها هستند که ساختاری بلند و لاغر و عمودی داشته و برای ثبات و پایداری وابستگی شدیدی به کابل های مهاری دارند . این دکل ها دارای قابلیت تحمل وزن خود هستند اما با توجه به اینکه قابلیت تحمل نیروهای برشی را ندارند نیازمند استفاده از کابل های مهار می باشند . کابل های مهار از جنس فولاد بافته شده بوده و با زوایای یکسان نسبت به هم در طرفین دکل به زمین متصل می شوند که وظیفه اصلی آنها حفاظت از دکل در برابر نیروهای جانبی مانند بارهای باد می باشند .
این دکل ها در انواع سه پایه و چهار پایه ساخته می شوند . این نوع دکل ها به دلیل وزن پایین دارای مزیت بوده و در مکان هایی که فضا به اندازه کافی وجود دارد استفاده می گردد .
در واقع مزیت اساسی دکل های مهاری هزینه کم اجرای آنها می باشد . همچنین معمولا زمان نصب این نوع دکل به دلیل یکسان بودن شکل قسمت های مختلف کوتاه است . به دلیل همین ویژگی امکان افزایش و یا کاهش ارتفاع دکل های مهاری وجود دارد .
بزرگترین ضعف دکل های مهاری نیاز به فضای بیشتر جهت نصب می باشد . عملا جهت نصب یک دکل مهاری به فضایی معادل یک دایره به شعاع یک سوم ارتفاع دکل نیاز می باشد .
فرآیند نصب بسیاری از انواع دکل های مهاری بصورت دستی و توسط وسیله ای به نام جین پل ( jin pol) انجام می شود.
دکل های مهاری از اجزای مختلفی همچون پیچ و مهره ها ، بست های فولادی ، کابل های مهار ، مهارکش ، صفحه تعادل ، انکرراد یا میله عصایی و غیره تشکیل شده اند . کلیه قطعات تشکیل دهنده دکل های مهاری دارای پوشش گالوانیزه گرم بوده و در برابر شرایط محیطی و فرسایش مقاوم می باشند .
در فرآیند طراحی دکل مهاری پایه دکل بصورت اتصال مفصلی با دو درجه آزادی در نظر گرفته می شود . جهت تحقق این هدف سه سبک مختلف در اجرای پایه دکل مهاری وجود دارد 
۱- پایه باریک شونده (tapered)
۲-پایه لولایی (piroted)
۳- سبک ترکیبی (composite)
در اجرای پایه از روس های مختلفی استفاده می شود . یکی از این روش ها استفاده از لوله های با ضخامت بالا بصورت نر و ماده می باشد . روش دیگر استفاده از گوی غلطان می باشد . با توجه به ظرفیت دکل و بار گذاری تجهیزات روی دکل ؛ فواصل معینی از دکل بوسیله کابل مهار به فونداسیون مهار مهار متصل می شود . کابل های مهار اهمیت زیادی در پایداری دکل های مهاری دارند . سازه یک دکل مهاری ؛ مقاومت فشاری کافی جهت تحمل وزن خود را دارد ولی معمولا از مقاومت بدنی کافی جهت پایداری سازه برخوردار نیستند . این نقیصه با استفاده از کابل های مهار برطرف می شود . دکل مهاری ، سازه ای با مقطع ثابت است که با افزایش ارتفاع دکل ، مقطع آن تغییر نمی کند . این خصیصه با عث می شود امکان افزایش ارتفاع یا کاهش آن در دکل موجود در صورت نیاز میسر باشد .
یکی از نکاتی که باعث محدودیت در استفاده از دکل های مهاری می شود ؛ نیاز به فضای وسیع تر نسبت به سایر انواع دکل می شود . معمولا فضای مورد نیاز جهت نصب یک دکل مهاری برابر با دایره ای به شعاع یک سوم ارتفاع دکل می باشد . اما با اتخاذ تمهیداتی می توان این فضا را کاهش داد .
سازه دکل مهاری بصورت بخش های (سکشن)۳متری ؛ ۴متری و یا ۶متری ساخته و مونتاژ می شوند . این سکشن ها خود یا بصورت جوشی ساخته شده و تشکیل یک مجموعه واحد را می دهند و یا بصورت پیچ و مهره ای ساخته و در محل نصب قطعه به قطعه مونتاژ شده و تشکیل یک سکشن را می دهند . عملا دکل مهاری با سکشن های جوشکاری شده به دلیل سرعت نصب بالا در محل نصب از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند .در دکل مهاری پیچ و مهره ای معمولا از مقاطع لوله ای برای پایه ها و مقاطع نبشی برای برسینگ (bracing) استفاده می شود .
این نوع دکل های مهاری (horizontaldiayonal) به سه روش طراحی و ساخته می شوند :
۱- اجرای داخلی اریب بدون جزءافقی (horizontal)
۲- اجزای داخلی اریب با جزءافقی (horizontal)
۳-اجزای داخلی اریب بصورت دو طرفه (X)
اتصال پایه های مهاری بصورت فلنچی ؛ غلافی و اتصال پلیتی اجرا می شود . در اتصال فلنچی از ۳یا ۴ پیچ و مهره برای هرپایه استفاده می شود .
در اتصال غلافی یک لوله با قطر کوچکتر درون لوله ای از سکشن بالایی با قطر بزرگتر قرار گرفته اند و بوسیله چند پیچ و مهره از طرفین متصل می شوند .
اتصال پلیتی معمولا در دکل مهاری با پایه هایی با مقاطع نبشی مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش هردوبال نبشی دو سکشنی که روی هم قرار گرفته اند بوسیله پلیت اتصال و پیچ و مهره به هم متصل می شوند .
دکل های مهاری سه وجهی دارای یک فونداسیون در پایین دکل و زیر پایه اصلی و ۳ یا ۶ فونداسیون در طرفین دکل با توجه به ارتفاع و ظرفیت دکل هستند . فونداسیون زیر پایه دکل جهت نیروی لهیدگی و فونداسیون های مهار جهت نیروی بلند کننده (uplift) طراحی می شوند .
در پایان می توان ویژگی های زیر را برای یک مهاری نام برد :
۱- هزینه پایین اجراء
۲- قابلیت نصب تا ارتفاع بالاتر نسبت به سایر انواع دکل
۳- ارتعاش و پیچش کمتر نوک دکل نسبت به سایر انواع دکل
۴- قابلیت افزایش یا کاهش ارتفاع دکل های نصب شده
۵- نیاز به فضای بیشتر برای اجرا
۶- هزینه نگهداری بالاتر
۷- زمان نصب و راه اندازی کوتاهتر نسبت به دکل های خود ایستا
انواع دکل مهاری
۱- دکل مهاری G35
دکل مهاری G35 از انواع دکل های مهاری سبک محسوب می شود که دارای سه پایه بوده و پایه ها از لوله درزدار با قطر خارجی ۳۲ میلیمتر و اجزای داخلی از میلگرد توپر با قطرخارجی ۱۰ میلیمتر ساخته می شوند . این قطعات از نوع فولاد ساختمانی کم کربن ST37 بوده که توسط پوششی از جنس فلز روی گالوانیزه می شوند .
این نوع معمولا در فضاهای شهری و بر روی بام ساختمان ها نصب می شوند . حداکثر ارتفاع مجاز برای نصب دکل های مهاری G35 جهت نصب تجهیزاتی با سطح بادگیر ۱ متر مربع و وزن ۱۵ کیلوگرم ، ۳۹ متر می باشد . ولی معمولا از این نوع در ارتفاع کوتاه تر جهت کاربری های مخالف همچون استفاده در ایستگاه های هواشناسی ، نصب دوربین های کنترل محیطی ، ارتباطات رادیویی و غیره استفاده می شود . با توجه به نصب این دکلها بر روی بام ساختمان ها نیاز به اجرای فونداسیون بتنی نبوده و جهت مهار دکل از سازه اصلی ساختمان استفاده می شود که این خود باعث کاهش هر چه بیشتر دکل های مهاری G35 می شود .
۲- دکل مهاری G45
دکل مهاری G45 طرح راهن از انواع دکل های مهاری سبک بوده که از نظر نوع مقاطع همانند دکل مهاری G35 می باشد . فاصله بین دو پایه این دکل ۴۵ سانتیمتر بوده و طول هر سکشن ( بخش) دکل ۳ متر می باشد .
در مواقعی که تعداد تجهیزات نصب شونده از قبیل آنتن های رادیو , مایکروویو و دیش های سالید و گرید بر روی دکل زیاد نبوده و ارتفاع دکل مورد نیاز بین ۳۶ تا ۶۰ متر باشد می توان از دکل مهاری سه پایه G45 استفاده نمود .
این دکل ها هم قابیلت نصب بر روی پشت بام را دارا بوده و هم می توان بر روی زمین نصب کرد . نوع اتصال بخش های دکل مهاری G45 بصورت آستینی ( نر و ماده ) بوده و گاها جهت تامین استحکام مورد نیاز در اتصال از اتصال فلنچی هم استفاده می شود .
قاعده کلی در تعیین فاصله فونداسیون های مهار تا فونداسیون زیر دکل وجود دارد که این فاصله را به اندازه یک سوم ارتفاع دکل تعیین می کند . یعنی در دکلی به ارتفاع ۳۰ متر , فاصله فونداسیون مهار تا فونداسیون دکل بایستی ۱۰ متر باشد (۳/۳۰) در این شرایط از هر ۹ متر از ارتفاع دکل ۳ رشته کابل مهار از سه طرف به فونداسیون مهار متصل می شود .
بعضا با توجه به شرایط محیطی و آب و هوا , محدودیت فضا جهت اجرا و همچنین تعداد تجهیزات روی انها این فاصله از ۹ متر به ۶ متر کاهش می یابد . در اجرای دکل های مهاری سبک همچون G45 و G35 این قاعده کلی استفاده می شود اما توصیه می شود با توجه شرایط متنوع هر پروژه و نوع کاربری خاص آن , طراحی سازه ای و نصب هر پروژه بصورت تخصصی انجام شود .
سالانه حوادث بسیاری به دلیل عدم اجرای آیین نامه های طراحی و اجرای اصولی دل های مخابراتی و همچنین عدم آشنایی نصاب ها با اصول اولیه اجرا و ظرفیت بارگذاری هر دکل به وقوع می پیوندد .
۳- دکل مهاری G65 و بیشتر
با افزایش ارتفاع دکل و یا نیاز به استفاده از تجهیزات مخابراتی و رادیویی بیشتر بر روی دکل لازم است که از دکل هایی با مقاطع و ابعاد بزرگتر و متریال مقاومتر استفاده کرد .
در دکل های مهاری G65 فاصله بین دو پایه د ۶۵ سانتیمتر بوده و قطر خارجی هر پایه دکل ( لوله ای شکل) ۴۲ سانتیمتر می باشد . همچنین اجزای داخلی دکل ( بریسینگ) از میلگرد توپر با قطر ۱۲ میلیمتر استفاده می شود .
دکل مهاری G65 را می توان تا ارتفاع ۷۲ متر اجرا کرد ( جهت نصب دو دیش سالید با قطر خارجی ۶۰ سانتیمتر در بالاترین نقطه دکل ) .
جهت کاربری هایی با بارگذاری بیشتر از با فواصل بین دو پایه بیشتر استفاده میشود . مقاطع استفاده شده در آنها بایستی ضوابط مورد نیاز در آیین نامه ها را تامین نمایند . پایه های که بیشتر از نوع لوله بوده بایستی در مقابل نیروی محوری ناشی از فشار مقاوم باشند . همچنین با توجه به خرپایی بودن سازه دکل های مهاری و عدم وجود ممان اینرسی در این اجزای داخلی این دکل ها ( بریسینگ) ، این اجزا فقط برای تحمل نیروهای فشاری و کششی طراحی میگردند . پارامتر مهم در طراحی این اجزا ” ضرایب لاغری” آنها می باشند . این ضرایب نشان دهنده میزان تحمل اجزای فشاری در برابر کمانش جانبی را نشان می دهند .
کلیه اجزای دکل پس از ساخت بایستی گالوانیزه گرم شوند . میزان ضخامت پوشش روی بر روی سطوح براساس آیین نامه های مربوطه از جمله ASTM A123 تعیین می گردد . عموما جهت سطوحی با ضخامت ۲ تا ۳۰ میلیمتر میزان ضخامت پوشش روی بین ۶۰ تا ۱۱۰ میکرون ایده آل خواهد بود.
طراحی دکل مهاری
در طراحی دکل های مهاری باید موارد زیر در نظر گرفته شود:
- باری که به علت وزش باد بر دکل ها تاثیر می گذارد.
- استقامت و ساخت مناسب ترین شکل با توجه به بار های ناشی از زلزله.
- در طراحی دکل ها، همانند سایر تجهیزات استانداردهایی وجود دارد که باید به این آیین نامه ها توجه شود. مانند:
- استاندارد طراحی دکل های مخابراتی (EIA-RS-222-F)
- آیین نامه ۲۸۰۰ IRAN
- آیین نامه فولاد AISC
شرکت پارس دکل با در نظر داشتن تمام استانداردها، دکل های مهاری را تولید می کند.
